Nederland was goed op weg. De waterkwaliteit in agrarische sloten en vaarten verbeterde vijftien jaar lang gestaag. Helaas zien we nu dat de waterkwaliteit in onze ruim 300.000 kilometer aan sloten en het sloot- en grondwater snel achteruitgaat. Het oppervlaktewater in ons land is niet alleen een belangrijk ecosysteem, maar ook een essentiële grondstof voor recreatief water en drinkwater. Daarnaast hebben de visserij, scheepvaart, industrie en de land- en tuinbouw schoon water nodig voor voedselproductie, gewaskwaliteit en een zekere oogst.
Strengere regelgeving en de gevolgen Nederland heeft een streng en uitgebreid toelatingsbeleid voor bestrijdingsmiddelen, met lange procedures. Toch wordt het gebruik van deze middelen steeds verder ingeperkt door strengere toelatingseisen en regelgeving. Tegelijkertijd wordt de landbouw intensiever, waardoor effectieve gewasbescherming essentieel blijft. Vooral de vele kleine wateren, zoals kavelsloten en greppels, hebben zowel een ecologische als agrarische functie. Op landbouwpercelen worden gewasbeschermingsmiddelen toegepast op gewassen als aardappelen, maïs, schorseneren, peterselie en spinazie. Deze middelen worden als vloeistof, korrels of coatings gebruikt en soms zelfs na de oogst toegepast.
Veranderde wetgeving en een onverwacht gevolg Maatregelen om verontreiniging van water door bestrijdingsmiddelen te voorkomen, zijn op grote schaal ingevoerd. Drift werd lange tijd als de grootste vervuiler gezien. Echter, door nieuwe regelgeving werd verplicht om met grotere druppels te spuiten. Dit verminderde de effectiviteit van de middelen en leidde tot meer afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen naar de bodem en het grondwater. De grote druppels rollen sneller van de bladeren af en komen op de grond terecht, waar ze niet effectief zijn en door regen uiteindelijk in sloten belanden. In plaats van drift aan te pakken, werd de spuitefficiëntie beperkt, met nadelige gevolgen voor de waterkwaliteit.
Daarnaast zorgt een slechtere bedekking met grote druppels ervoor dat boeren meer water moeten gebruiken om een vergelijkbaar effect te bereiken. Hierdoor worden de concentraties van bestrijdingsmiddelen verdund, wat kan leiden tot een snellere ontwikkeling van resistentie.
Vicieuze cirkel door verkeerde beleidskeuzes Rond het jaar 2000 leek de waterkwaliteit te verbeteren, maar door de opgelegde verplichting tot grovere druppels verslechterde deze weer. Boeren wisten dat fijnere druppels effectiever waren, maar strengere handhaving via drukregistratie dwong hen om grotere druppels te gebruiken. Sindsdien tonen metingen een stijgende vervuiling van het water aan. De circulaire regelgeving heeft geleid tot een negatieve spiraal die de gewasbeschermingsmiddelen-discussie verder bemoeilijkt en de waterkwaliteit verder verslechtert.
Meten en normering: verwarring en misbruik Het vaststellen van de exacte waterverontreiniging door bestrijdingsmiddelen is complex. Er worden verschillende meetmethoden en normen gehanteerd, waarbij één middel vaak uit meerdere stoffen bestaat met uiteenlopende effecten. De concentraties in het water variëren, net als de toxiciteit voor planten en dieren. Nederland hanteert de MTR-norm (Maximaal Toelaatbaar Risico), waarbij het ecosysteem beschermd wordt met een 95% veiligheidsmarge. Daarnaast bestaan er verschillende normen, waardoor selectief meten kan leiden tot zowel gunstige als ongunstige uitkomsten. In intensieve teelten worden vaker overschrijdingen vastgesteld. De waterkwaliteit verbeterde aanvankelijk, maar door verkeerde beleidskeuzes ontstond een vicieuze cirkel die juist voor verslechtering zorgde.
De oplossing: fijne druppels zonder drift
Met een steeds intensievere landbouw en hogere opbrengsteisen is effectieve gewasbescherming cruciaal. Grotere bladmassa’s maken de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen complexer. De oplossing? Fijne druppels die niet afrollen of vervliegen. Soms betekent dit meer watergebruik, maar nog steeds met fijne druppels. Vraag naar onze innovatieve oplossing en draag bij aan schonere sloten en beter waterbeheer.
